MÜZİSYEN SAĞLIĞINDA SOMATİK EGZERSİZLERİN ETKİSİ

Doç. Dr. Ayça AVCI

Diğer Yazıları

Müzik, ruhu besleyen ve insanları bir araya getiren evrensel bir dildir. Ancak, müziği icra eden müzisyenlerin arka planda karşılaştıkları zorluklar sıklıkla göz ardı edilmektedir. Literatürde "süper atletler" olarak ifade edilmelerine karşın hala daha dünya üzerinde sporculara ayrılan bütçeler ve imkanlar, bedenlerini en az onlar kadar kullanan müzisyenlerin sağlığı için sunulmamaktadır. Bu konudaki sorumluluk, müzisyenlerin bireysel çabalarına bırakılmaktadır. Uzun saatler süren prova ve performanslar, sürekli tekrarlanan hareketler ve stres, müzisyenlerin fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu noktada somatik egzersizler ile önleyici tedaviler ya da rehabilitasyonlar devreye girmektedir.

Somatik Egzersiz Nedir?

Eski Yunanca'da "soma" beden anlamına gelirken somatik "bedensel" anlamına gelerek ruh ve zihinden ayrı bir kavram olarak ele alınır; ancak günümüzde somatik egzersizler, beden ve zihin bütünlüğünün farkındalığını artırmayı, kas-iskelet sistemi ve fasya üzerindeki gerginliği azaltmayı hedefleyen bir dizi hareket ve teknikler bütünüdür. Bu egzersizler, kişinin vücudunu daha iyi tanımasını ve kontrol etmesini sağlar, böylece yanlış duruş ve hareket kalıplarından kaynaklanan ağrıları ve yaralanmaları azaltır.

Müzisyenler İçin Somatik Egzersizlerin Faydaları

Ağrı Yönetimi:

Müzisyenlerin en sık karşılaştığı problemlerden biri, tekrarlayan hareketlerin neden olduğu kas ve eklem ağrılarıdır. Somatik egzersizler, kasların gevşemesini ve fasyadaki gerginliğin azalmasını sağlayarak ağrıyı hafifletebilir. Özellikle boyun, omuz ve sırt bölgelerindeki kronik ağrılar üzerinde olumlu etkiler gözlemlenmiştir.

Performans Kalitesinin Artması:

Vücut farkındalığı ve kontrolünün artması, müzisyenlerin enstrümanlarını daha rahat ve verimli bir şekilde çalabilmelerine olanak tanır. Bu da performans kalitesinin artmasına yol açar. Ayrıca, doğru nefes alma teknikleri ile birleştiğinde, vokalistlerin ses kontrolü ve dayanıklılığı da önemli ölçüde iyileşir.

Yaralanma Riskinin Azalması:

Somatik egzersizler, doğru duruş ve hareket kalıplarını teşvik ederek, yanlış kullanım sonucu oluşabilecek yaralanmaların önüne geçer. Özellikle uzun süre aynı pozisyonda kalan müzisyenler için bu egzersizler büyük önem taşır. Somatik egzersizler bu noktada hem pre-habilitasyon hem de rehabilitasyon için müzisyenlerin sağlığı ve iyilik hali için kullanılması gereken teknik, bilgi ve becerileri içermektedir.

Stres ve Anksiyete Azalması:

Müzik performansları, yüksek düzeyde stres ve anksiyeteye neden olabilir. Somatik egzersizler, bedensel gevşeme ve zihinsel rahatlama sağlayarak bu tür psikolojik baskıları azaltabilir. Meditasyon ve nefes teknikleriyle birleştiğinde, müzisyenlerin sahne korkusunu yenmelerine yardımcı olabilir. Bu ifadeleri destekler nitelikte literatürde birçok kaynak vardır; ancak Türkçe kaynak yeteri kadar bulunmamaktadır. Bu konuda JİVA olarak ilk adımı atıp başlangıç yapmayı mutlulukla paylaşmak isteriz.

Somatik Egzersiz Türleri

1.     Alexander Tekniği: Bu teknik, duruş ve hareket alışkanlıklarını değiştirerek vücudun daha etkin kullanılmasını sağlar. Müzisyenler, bu teknik sayesinde gereksiz kas gerginliklerinden kurtulabilirler. Ancak bu teknik bir eğitmen kontrolünde ve eğitmenin genelde müdahalesi ile gerçekleştirilmektedir. Bu da travma temelli olan yaklaşımlarla uyumlu olmayabilmektedir.

2.     Feldenkrais Yöntemi: Hareket farkındalığını artıran bu yöntem, müzisyenlerin vücutlarını daha iyi tanımalarına yardımcı olur ve böylece performans sırasında daha az yorulmalarını sağlar. Bu teknik de tıpkı Alexander Tekniği gibi bir eğitmen kontrolünde ve eğitmenin müdahalesi ile gerçekleştirilmektedir. Bu da yine travma temelli olan yaklaşımlarla uyumlu olmayabilmektedir.

3.     Pilates: Pilates egzersizleri, bedenin güçlenmesini, kök gücünün arttırılmasını ve fark edilmesini, kas hareketlerinin rahatlıkla yapılması için esnekliğin arttırılmasını sağlamaktadır. Kardiyovasküler etkisi fitness kadar olmasa da belli zaman yapıldığında küçük kas gruplarını da devreye sokarak bedene estetik bir görünüm kazandırmada etkilidir. Bir müzisyen için de esneklik verici niteliği ve güçlendirici yanı ile programa dahil edilmesi gereken bir disiplin olduğu söylenebilir.

4.     Yoga ve Fasya Açma Egzersizleri: Bedenin sadece kas ve kemik yığınından oluşmadığını, fasya adında jelimsi bir yapının farkındalığıyla kişinin beden-zihin-nefes bütünlüğünde esnekliğini hissettiği egzersizler bütünüdür. Müzisyenlerin sağlığı için kullanılması daha çok önerilen egzersizlerdir. Türkiye'de henüz fasya açma egzersizleri ve terapisine dair yeni yeni çalışmalar yapılsa da bir müzisyenin iyilik hali ve sağlığı için oldukça önemli bir konudur. Bu konuda JİVA olarak yine öncü bir yaklaşımla sizlere hizmete devam etmekteyiz. Kendi oluşturduğumuz yöntemle yoganın (yüz yogası dahil), fasya açma egzersizlerinin, nefes tekniklerinin, meditasyonun ve mindfulness'ın birlikte kullanıldığı "Holistik Enstrüman Çalışma Modeli"mizle müzisyenlerin sakatlıklarını hem önleyici hem de rehabilite edici hizmetler sunmaktayız. İçeriklerimizi takip ederseniz siz de bilgilenebilirsiniz.

Sonuç

Müzisyenler, mesleklerinin getirdiği fiziksel ve zihinsel zorluklarla başa çıkmak için somatik egzersizlerden büyük ölçüde fayda sağlayabilirler. Bu egzersizler, ağrı yönetimi, performans kalitesinin artması, yaralanma riskinin azalması ve stresin azaltılması gibi birçok olumlu etki sunar. Müzisyenlerin sağlığını korumak ve performanslarını en üst seviyeye çıkarmak için somatik egzersizlerin düzenli olarak uygulanması büyük önem taşır. Sağlıklı bir beden ve zihinle, müzisyenler de müziğin evrensel dilini daha güçlü ve etkili bir şekilde icra edebilirler. İç ve dış güzelliğinizle birlikte müzisyenseniz ve sağlığınıza kıymet veriyorsanız yazılarımızı takipte ve iyilikte kalın.

Doç. Dr. Ayça AVCI